(9,5/10)
De maand december is alweer in volle gang! Normaal tijd van gezelligheid, saamhorigheid en onbezorgd geluk. Gezellig drukte op straat, overal lichtjes. Maar wat staat alles deze Kerst onder druk door corona en de strenge maatregelen die de overheid neemt om het virus in te dammen. De feestelijkheden met Kerst maar een jaartje overslaan dan?
Juist voor onze kinderen, die al zoveel te lijden hebben gehad van alle beperkingen, is het denk ik onvoorstelbaar belangrijk dat we als gescheiden ouders investeren in de mogelijkheden die er nog wel zijn. ‘Making memories’ is zo onvoorstelbaar belangrijk voor onze jongeren. En ook de kleinsten kunnen zich met hun jonge romantische, fantasierijke kinderharten zo enorm verheugen op de gezelligheid, warmte en lekkernijen van de feestdagen. En een kind van gescheiden ouders heeft dat misschien nog wel extra – een sfeer van vertrouwen en geborgenheid.
Wat een enorme verantwoordelijkheid om als gescheiden ouders hierin als een sterk team collega ouders op te trekken. Maar wat een uitdaging is het – als gescheiden ouder zou je misschien het liefst al die ‘feest’-dagen maar overslaan. Je kunt je in december zo verdrietig en verloren voelen.
De eerste Sinterklaas, Kerst of Oud en Nieuw na een scheiding is misschien wel het allermoeilijkste. Wat eerst een gezellig samen zijn was met het kerngezin, wordt tijdens de feestdagen een verbrokkelde toestand bij iedere ouder apart. De ene dag bij papa en de andere dag bij mama. Ik weet nog dat ik de eerste Sinterklaas na mijn scheiding bij elk gedichtje bang was dat ik in tranen uit zou barsten, wat gelukkig niet hardop gebeurde. Juist in deze tijd komen herinneringen aan hoe het vroeger was naar boven en, misschien nog wel erger, gedachten aan hoe het had moeten en kunnen zijn. Je voelt je schuldig, machteloos en ellendig. En voor je het weet ben je tijdens het bewonderen van een surprise van je kleine, blije meid opeens een verdrietige moeder. Je drinkt je warme chocolademelk gezellig naast de kerstboom, een van je zoons leunt tegen je aan en je bent opeens een labiele vader. Hoe kun je dat voorkomen?
Deze blog geeft een paar praktische tips, maar de belangrijkste staat aan het eind: zorg heel goed voor jezelf, zodat jij voor je kinderen kunt zorgen als zij je blijdschap en gezelligheid nodig hebben. Verover de feestdagen terug voor je kinderen en voor jezelf. Hou de melancholie en spijt binnen de perken als de kinderen bij je zijn. Ik las ergens: “Het mooiste cadeau wat ik mijn kinderen de feestdagen kan geven, is een gelukkige ouder zijn.” Zo is het. En de volgende tips helpen daarbij.
Tip 1 – Doe de gehele voorbereiding in goed overleg en ruim op tijd
Wat dat betreft is deze blog natuurlijk al veel te laat onder je aandacht gekomen. Het mooiste is om gelijk na de zomer met de vader of moeder van je kinderen om de tafel te gaan om de decembermaand in te plannen. Het kan een hele puzzel zijn met alle ‘belanghebbenden’: opa’s, oma’s, ex schoonouders, nieuwe schoonouders, nieuwe partners met kinderen met weer eigen omgangsregelingen… Hoewel dat punt in deze corona tijd iets minder hoofdbrekens kost: we mogen toch maar met een heel beperkt aantal mensen bij elkaar zijn. Maar als jullie deze puzzel pas gaan leggen vlak voor de decembermaand zal dit niet de feestdagenvreugde maar vooral de feestdagenstress ten goede komen.
Begin ruim op tijd, zodat duidelijk is bij wie de kinderen zijn met Kerst en met Oud en Nieuw. Maar ook details als ‘wie gaat er bij wie eten’ ‘wie maakt er iets voor het kerstdiner op school?’ en zo voorts. Vertel elkaar daarbij ook hoe je op jouw manier je houdt aan de richtlijnen van de overheid, zodat er over en weer vertrouwen is dat dit de volle aandacht heeft en je de kinderen en elkaar geen risico’s laat lopen.
Tip 2 – Plan alles overzichtelijk met aandacht voor rust en structuur
Het allermooiste voor de kinderen, zeker als ze nog erg jong zijn, is als de periode van de feestdagen zoveel mogelijk in de buurt blijft van jullie normale regeling. Voor de jongsten is rust zeer belangrijk; niet teveel overdrachten, heen en weer gereis, van hot naar her ‘gesleep’. Dit geeft enorm veel stress voor een kind en niemand wordt daar gelukkig van. Wat langere perioden bij iedere ouder kunnen verblijven, is voor kinderen erg prettig – misschien beide kerstdagen bij de ene ouder en beide dagen met oud en nieuw bij de andere ouder? En dan het volgende jaar omgewisseld. Dat vraagt wel van je als ouder op de dagen dat je de kinderen niet hebt, dat je dan goed voor jezelf zorgt! Zie de laatste tip van deze blog. Maar in deze tip gaat het vooral om zorgen voor de kinderen: kijk naar je kind, luister naar hem, vraag naar haar wensen, daar komt het beste advies wat je als ouder kunt halen vandaan. En nog gratis ook…
Tip 3 – Zet het kind voorop en gun elkaar het ouderschap
Daarmee zijn we eigenlijk bij de volgende tip aangekomen: zet je kind voorop, ook in het contact met je ex partner. Probeer elkaar niet allereerst te zien als ex geliefden, maar vooral als collega-ouders. Ook al is jullie liefdesrelatie voorbij, je blijft toch altijd samen de ouders van jullie kinderen. Gun elkaar dan ook voluit dat ouderschap. Dit betekent dat je met overtuiging en doelbewust, actief de band van je kind met de andere ouder stimuleert. En door zo alle aandacht te verleggen op je kind en op je relatie als ‘ouder-team’ schuift jullie ex partnerrelatie naar de achtergrond. En dat is maar goed ook, want het pijnlijke van het exen zijn is vaak bron nummer één van onenigheid, stress en conflict. En daar zitten je kinderen totaal niet op te wachten. En jij zelf toch ook eigenlijk niet?
Wat enorm kan helpen bij gevoelens van irritatie en verongelijktheid, is om alle boodschappen die jij je collega ouder wil zenden te beginnen met “Ik…”, maak er altijd Ik-boodschappen van. Niet “Jij doet ook altijd maar wat zonder te overleggen!” maar “Ik zou het fijn vinden om alles in goed overleg te doen.” Daarmee haal je de angel uit het zinloze spelletje van ‘aangevallen worden en jezelf verdedigen’.
Je kunt deze houding ook omschrijven als ‘van verwijt naar verzoek’. Probeer de ander niet te beschuldigen, maar probeer positief te formuleren in de vorm van een helder verzoek. En laat vooral de meest dodelijke van alle verwijten achterwege: “Jij denkt nooit aan het belang van de kinderen, dat doe ik wel.” Gek genoeg is zo’n opmerking nooit in het belang van de kinderen. Werk als een team, ook als jij het gevoel hebt dat de ander hierin minder ‘zijn best’ doet dan jij. Je kinderen verdienen dit.
Ten slotte: om goed samen ouder te kunnen zijn, is het wezenlijk dat jullie altijd bereikbaar zijn voor elkaar, open staan voor elkaar en zorgvuldig alle informatie over de kinderen delen met elkaar. De decembermaand staat bol van schoolactiviteiten, allerlei familie happenings – wees samen op de hoogte van alles, laat niet altijd de andere ouder altijd alles regelen maar doe het echt samen.
Tip 4 – Maak nieuwe tradities – richt je op ‘making memories’
Doe je best om in je eigen tijd met je kinderen mooie nieuwe gewoonten en tradities te creëren. Met een nieuwe traditie leg je de focus op het mooie van nu, en help je het verdrietige van het verlies van vroeger, het oude en vertrouwde te verwerken en positief om te buigen. Zo verover jij de feestdagen voor jezelf weer terug. Het vieren van de feestdagen na een scheiding is lastig maar niet onmogelijk, zeker niet als je je richt op het creatief nieuwe wegen inslaan met je kinderen. Denk daarbij ook aan wat er tegenwoordig allemaal online mogelijk is – je kunt met heel veel mensen ‘samen zijn’ op die manier.
Wanneer je creativiteit de kans krijgt, zijn er prachtige manieren te vinden om de feestdagen draaglijk te maken. Een kind van gescheiden ouders schreef over haar en haar moeder: “Ik weet nog goed dat wij uiteindelijk besloten om ons niet te laten kisten en vooral die dingen te gaan doen waar wij samen blij van werden; uit eten, naar een leuke voorstelling en noem maar op. De eerste avond was het even wennen, maar de dag erna hebben mijn moeder en ik vooral heel veel gelachen samen. Ik denk nu nog met een glimlach terug aan die ene beruchte Kerst, die Kerst die alles deed veranderen.” Prachtig toch als je op die manier je kind blijvende herinneringen kan meegeven waar hij of zij later met een glimlach en een warm gevoel aan terug kan denken? Zo worden de feestdagen bij uitstek gelegenheden om bezig te zijn met ‘making memories’, nooit te vergeten momenten waarin jullie het goede van het leven hebben gevierd.
Tip 5 – Zorg goed voor jezelf!
Maar moet ik dan maar net doen alsof alles koek en ei is en mijn eigen verdriet overschreeuwen? Hoe kan ik mijn kinderen de gezelligheid en onbezorgdheid geven waar ze recht op hebben, als ik van binnen kapot ga van verdriet en schuldgevoel? Dat is toch niet te doen? Het is eigenlijk alsof ik me juist tijdens de feestdagen nog verdrietiger en eenzamer voel. Iets wat ik helemaal niet wil, maar wat sterker is dan mijn wil om er een mooi feest voor de kinderen van te maken.
In feite is dat heel normaal. Denk aan mensen die een eerste Kerst moeten meemaken na het overlijden van een geliefde. Juist dan wordt het gemis nog dieper gevoeld, in plaats van al het goede en gelukkige wat er dan ook heus nog wel kan zijn. En een scheiding meemaken, een geliefde verliezen aan het leven, ook dát is rouwen en dat is zeer vergelijkbaar met wat mensen moeten verwerken die iemand moesten verliezen aan de dood. Neem daarom die gevoelens van verlorenheid, ellende en somberheid bloedserieus. Gescheiden zijn is echt een rouwproces – er is een huwelijk, een waardevolle relatie doodgegaan, en bij momenten van ‘ultiem samen geluk’ (zoals alle advertenties en reclames je toeroepen) voel je dat alles nu zo intens pijnlijk anders is.
Misschien is het je toen je ze had wel echt heel goed gelukt, je hebt voor je kinderen keihard je best gedaan om ze het mooiste te geven wat er is: een gelukkige ouder… En toch komt het ongeluk, het verdriet en de wanhoop zomaar weer terug op de momenten dat je ze niet bij je hebt. “Dan zit ik in mijn eentje op de bank televisie te kijken”, schrijft een alleenstaande ouder, “en dan zie ik al die reclames en films met gelukkige gezinnen. En beklemt mijn lege woning mezelf, en dan kan ik alleen nog maar huilen.”
Dat betekent dat jij nu zelf aan de beurt bent om verwend te worden. Heel erg stoer dat je het voor je kids zo goed in orde hebt gemaakt, maar nu ben je zelf aan de beurt. Prima om jezelf te verwennen met eigen gebakken koekjes, hang de lichtjes ook voor jezelf gewoon maar op, koop cadeau’s voor jezelf. Maar wees tegelijk ook gewoon verdrietig, voel je maar zo ellendig zoals je je voelt. Dat is de beste manier om later een nieuwe periode in te groeien – neem je verdriet serieus, dan komt de blijdschap je op haar tijd overrompelend verrassen.
Wat daarbij ook zeer belangrijk kan zijn, is dat je contact zoekt met mensen bij wie jij je prettig voelt. Helaas kunnen we nu niet met familie of vrienden uit eten, een theater of bioscoop bezoeken – dus we moeten online veel connectie zoeken met elkaar. Vraag je dierbaren om hulp. Praat erover met je familie en vrienden. En ga niet zitten afwachten tot zij jou vragen, maar neem zelf het heft in handen. Hou daarbij alle opties open. Zorg goed voor jezelf als jij je kinderen niet bij je hebt, dan kun je oprecht een gelukkige ouder voor ze zijn als ze bij jou verblijven!