Pensioen na scheiding: de meestgestelde vragen

Als beide partners een pensioen hebben opgebouwd en besluiten te gaan scheiden, dan is het gevolg dat u beiden recht heeft op de helft van ieders partnerpensioen. Maar let op: het gaat hierbij enkel om het pensioen dat is opgebouwd tijdens uw huwelijk of geregistreerd partnerschap. Deze verdeling heet de pensioenverevening en is terug te vinden in de wet. De zogeheten Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiden, in het kort de WVPS.

Het definitief regelen van de pensioenafspraken kan pas op het moment dat uw echtscheiding is ingeschreven bij het huwelijksregister van de burgerlijke stand. Als deze inschrijving is voltrokken, kunt u uw afspraken met uw pensioenfondsen definitief maken via het formulier dat de overheid daarvoor beschikbaar heeft gesteld. Het enige wat u alvast kan doen is de gemaakte pensioenafspraken tijdens uw mediation met de mediator vastleggen in het Echtscheidingsconvenant. Dit is een schriftelijke overeenkomst tussen u en uw partner waarin de afspraken staan over eventuele alimentatie, woning, boedelverdeling en het pensioen.

Voor het werknemerspensioen geldt de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding (de zogenaamde WVPS). Volgens deze wet krijgt u de helft van het pensioen van uw partner, maar u kunt ook zelf andere afspraken maken. Laat u hierbij echter wel goed adviseren door een mediator, zodat u niet voor onaangename verrassingen komt te staan later in uw leven.

De overheid heeft via deze link een informatieblad beschikbaar gesteld voor mensen die gaan scheiden of al gescheiden zijn.

Het aantal jaar getrouwd zijn maakt voor de wet niets uit. Het gaat namelijk enkel om het pensioen dat is opgebouwd gedurende de huwelijksperiode. Maar u bent niet verplicht om het pensioen te delen, mits er in de huwelijks voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden geen andere afwijkende afspraken zijn gemaakt.

U kunt na de scheiding kiezen tussen verevening en conversie. Bij conversie kiest u ervoor dat het deel van uw ouderdomspensioen voor uw partner definitief wordt afgesplitst. Dit wordt een speciale pensioenaanspraak voor uw partner. Dit maakt op een paar punten een verschil met de verevening. Het betekent namelijk dat uw partner altijd het afgesplitste deel krijgt, ook wanneer u of uw partner overlijdt.

Het is afhankelijk van de situatie en afhankelijk van hoeveel pensioen er is opgebouwd. Wanneer er wordt afgezien van het delen van het pensioen, dan is het vaak zo dat er door beide partijen ongeveer even veel pensioen is opgebouwd. Wel is het zo dat wanneer u pensioen ontvangt van uw partner dat u dit jaarlijks moet opgeven bij de inkomstenbelasting. Waardoor u aardig wat belasting en premies moet afdragen. Maar het blijft te allen tijde een persoonlijke keuze.

Of het nadelig is, is afhankelijk van welke kant u het belicht. U heeft na de scheiding afgesproken dat het pensioen gedeeld wordt, dan is het inderdaad zo dat uw partner eerder geld van uw pensioen ontvangt als u eerder met pensioen gaat. U zal vanaf dat moment dus minder pensioengeld ontvangen, maar hier was u al van op de hoogte sinds de scheiding.

Ja, u mag andere afspraken maken over het pensioen. Mits u geen afspraken heeft gemaakt in uw huwelijks voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden. Bij een andere verdeling kunt u kiezen uit:

1. Een andere verdeling. U verrekent dan uw recht op pensioen bijvoorbeeld met andere rechten, zoals minder partneralimentatie in ruil voor een groter deel van het pensioen.
2. Geen verdeling. Ieder van u beiden behoudt uw eigen opgebouwde pensioenrechten. Als u ongeveer evenveel pensioen opgebouwd heeft dan is dit een voor de hand liggende keuze.
3. Conversie. U deelt het ouderdomspensioen op in twee delen. U splitst het als het ware in twee potjes, ieder krijgt zijn ‘eigen’ deel van het pensioen op naam en wordt aan u uitbetaald zodra u zelf de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt.

Elke keuze heeft zo zijn voor- en nadelen. Laat u hierin goed adviseren door een mediator.

In onderlinge overeenstemming mag u afwijken van zowel de wet als van uw huwelijkse voorwaarden. Maar de voorwaarde hierbij is wel dat u het met elkaar eens bent. En daarbij goed overziet waar u ‘ja’ en ‘nee’ tegen zegt. Laat u hierin grondig adviseren door een mediator en neem geen beslissingen op uw gevoel.

Wat er gebeurt met het nabestaandenpensioen is afhankelijk van het soort nabestaandenpensioen. Het nabestaandenpensioen op risicobasis of op opbouwbasis. Als u een nabestaandenpensioen heeft op risicobasis, vervalt deze na de scheiding. Maar een opbouw nabestaandenpensioen gaat volledig naar uw ex-partner. Tenzij u daar van afwijkt in de overeenkomst natuurlijk.

Via de website van Wijzer in Geldzaken kunt u zelf bekijken of u een risico nabestaandenpensioen heeft of een opbouw nabestaandenpensioen.

In de basis wordt het pensioen normaliter evenredig verdeeld. Maar u kunt hier zelf een verdeling in maken met uw partner. Laat u hierbij goed adviseren door een mediator.

Volgens de Wet Verevening Pensioensrechten bij Scheiding heeft u altijd recht op een deel van het pensioen van uw partner, mits u getrouwd was of een geregistreerd partnerschap had. Echter moet u hier samen afspraken over maken en deze laten vastleggen in het scheidingsconvenant.

Wanneer u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft, dan bouwt u samen een pensioen op. Het deel van het pensioen dat wordt verdeeld bij scheiding, gaat enkel over het gedeelte dat is opgebouwd gedurende de huwelijksperiode. Echter kunt u zelf afspraken maken over welk gedeelte naar uw partner gaat.

Het is mogelijk om uw ouderdomspensioen uit te ruilen voor nabestaandenpensioen en andersom. Maar zorg er wel voor dat u weet wat de gevolgen zijn. Wanneer u uw ouderdomspensioen omzet naar een nabestaandenpensioen, bekijk dan hoeveel nabestaandenpensioen uw partner krijgt en hoeveel ouderdomspensioen u minder krijgt. Bij het uitruilen van nabestaandenpensioen naar ouderdomspensioen is het belangrijk om u te verdiepen in hoeveel minder nabestaandenpensioen uw partner krijgt en hoeveel extra ouderdomspensioen u zal krijgen.

Wanneer u binnen 2 jaar bij uw pensioenfonds doorgeeft dat u bent gescheiden en hoe de verdeling van ouderdomspensioen eruit komt te zien, dan krijgt u het geld van de pensioenuitvoerder (een pensioenfonds of de verzekeraar). Bent u te laat met dit doorgeven? Dan zal u zelf het pensioen moeten verdelen en deze zelf moeten uitbetalen.

Het verschil tussen ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen is dat het ouderdomspensioen het pensioen is dat u opbouwt tijdens uw werk in loondienst. Dit geld ontvangt u wanneer u met pensioen gaat. Wanneer u komt te overlijden dan wordt dit omgezet in nabestaandenpensioen. Dit geld gaat naar de partner en is over het algemeen lager dan het ouderdomspensioen. Meestal gaat het om 70% of zelfs 50% van het ouderdomspensioen.

Dit is afhankelijk van de verdeling van het nabestaandenpensioen. Deze kan namelijk ook nog worden opgedeeld in partnerpensioen en wezenpensioen.

Als het ouderdomspensioen na verdeling voor de ex-partner minder is dan € 484,09 (2020) per jaar, is er geen recht op verdeling. (Bekijk ook de site van de rijksoverheid.nl voor de actuele cijfers.)

Binnen 2 jaar na uw scheiding moet u het ‘Mededelingsformulier in verband met de verdeling van ouderdomspensioen bij scheiding’ invullen. Als dit niet binnen 2 jaar na de scheiding geregeld is, zult u zelf een deel van uw pensioen aan elkaar moeten overmaken als u met pensioen gaat.

Op de site van het Nibud kunt hierover meer lezen. Hier vindt u ook een rekentool om het nettobedrag per maand uit te rekenen. De site van Mijn Pensioenoverzicht kunt u, met behulp van uw DigiD, raadplegen voor informatie over uw AOW (zie hiervoor ook het Nibud) en uw werknemerspensioen als u in loondienst bent geweest.

Daarvoor geldt de Wet Verevening Pensioensrechten bij Scheiding niet. Je moet de waarde wel verdelen, maar volgens andere spelregels. Dit kan een nogal ingewikkeld onderwerp zijn, met name door de belastingregels. Zoek een adviseur of mediator met expertise op dit gebied om je daarin goed te adviseren.

Een oudedagsreserve hoeft u niet te verdelen. Maar wanneer u binnen uw bedrijf spaart voor pensioen, dan heeft uw partner in principe nog steeds recht op een deel van het opgebouwde pensioen. Echter kunt u dit deel van het pensioengeld ook ruilen tegen iets anders dat geld waard is. Maar let hierbij wel goed op de fiscale gevolgen en neem daarvoor zeker een deskundige mediator om u te adviseren.

De Wet Verevening Pensioensrechten bij Scheiding gaat inderdaad veranderen in 2022. Echter blijft uw partner recht houden op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk werd opgebouwd. Wel gaat er het een en ander veranderen rondom conversie en het nabestaandenpensioen. Zie hiervoor ook de volgende sites:

• Rijksoverheid
• Aegon
• Wijzer in Geldzaken
• Pensioenfederatie

De regels die gelden voor het verdelen van het pensioen gelden niet als u samenwoont zonder huwelijk of geregistreerd partnerschap. Wel kunt u naar eigen inzicht afspraken maken over de verdeling ervan in een samenlevingscontract. Dan is het nodig dat u bij uw pensioenfonds informeert over de mogelijkheden van het verdelen van het pensioen. Ook moet u dan weten hoe u de gemaakte afspraken correct moet doorgeven.

In principe hoeft u aan de uitbetaling zelf niets te doen. Als u ten minste het formulier binnen twee jaar na de scheidingsdatum naar het pensioenfonds hebt opgestuurd, betaalt het fonds het pensioen zelf aan u of uw ex-partner uit. Bent u daarmee te laat? Dan moet u het pensioen wel zelf aan elkaar uitbetalen.

Als uw ex-partner overlijdt, krijgt u het deel van uw pensioen dat op naam was komen te staan van hem of haar niet meer terug. Dit is bij de verevening wel zo.

U krijgt het deel van het pensioen van uw ex-partner pas als hij of zij met pensioen gaat. Is hij of zij veel jonger dan u, dan kan dat een probleem geven. En als uw ex-partner overlijdt, stopt het ouderdomspensioen. Het kan dus voorkomen dat u relatief weinig geld zal ontvangen. Maar u heeft dan misschien nog wel recht op het bijzonder nabestaandenpensioen.

Wat voor soort pensioensverdeling u ook kiest, zorg er in ieder geval voor dat u zich goed laat adviseren door een mediator. Heeft u nog andere vragen over de verdeling van het pensioen? Neem dan gerust contact met ons op.